Sannadkan (2016): Waa Maxay Hadafyadaydu?

Degelka Waqooyiga degel aan ka jecel ahay ma jiro. Sidoo kale degellada Soomaalida. Iyo guud ahaan ba dhulka Soomaaliyeed, marka laga yimaaddo dhulka Sacuudiga oo ay ku yaallaan muqaddaaskii ugu waaweynaa ee muslimiinta. Sannad ayaa dhammaaday oo waayihiisii watay, mid kale ayaa bilow ah oo waayihiisa wata; waa duni soconaysa oo dadku cammirayaan! Beryahan waxa la moodaa wakhtigu barako ba in uu san lahayn. Tolow wax ma ka jiraan arrintaasi oo ma la ii la qabaa? Gaar ahaan, laga soo bilaabo 2005tii wakhtigu sidii uu ahaan jiray in uu ka dheereenayo ayaa la moodaa! Malaha saacaddii qiyaamaha ayaa soo dhow, oo dunidan ayaa dhammaad ku sii siqaysa. Sida qoraalkaygii ugu dambeeyay, ee shalay aan ku sagootiyay sannadkii galbaday ku dhex sheegay (Sannadkan Sii Galbanaya (2015): Milicda Dhacdooyinkii Mudnaa), waxa aan kula taliyay ummadda iyo maamullada ba qorshe sannadeedkoodii dib in ay ugu laabtaan si ay, waxa qabsoomay iyo waxa qabyada ah ee qabyatirka u baahan, qiimayn ugu sameeyaan, ka hor qorshe sannadeedkooda cusub inta ay dejisan. Ma ku dhaqantay taladaa akhriste?

Qiimayntayda qorshe sannadeedkii 2015, xisaab ahaan markii aan u beddelay 77% ayaa aan guulaystay. Qodobbada guusha ugu weyn aan ka soo hooyay waxa ka mida: akhriska iyo akhlaaqda. 360 dhigane oo laamaha aqoonta ku kala abtirsada iyo sidoo kale, 8280 isugu jira maqaallo, curisyo, sheeko faneedyo iyo qoraallo aqooneed ayaa aan akhriyay, dhuuxay, oo gorfeeyay. Qur’aanka ayaa aan si gaar ah 12 jeer u naqtiimay xifdi ahaan, iyo hal mar tafsiir ahaan. Haddii sannadkii 2014 aan ku sheegay in uu ii ahaa “Sannadkii qoraalka”; 2015kii “Sannadkii akhriska” ayaa uu ii noqday. Dhisidda iyo qaabaynta akhlaaq wanaagsan oo bulshada qaybaheeda da’eed, xirfadeed iyo garasheed aan kula dhaqmayo ayaa  aan, sidoo kale, guulo waaweyn ka gaaray. Waxa intaas ii raaca, dhexgalka bulshada, baadhista dhaqanka iyo hiddaha iyo ukuurgalka xaqiiq ogaansho ee isirka Soomaaliyeed sooyaalkiisa ayaa aan, mar kale, guulo waaweyn ka soo hooyay.

Labadii qodob ee aan ku guul darraystay waxa ay kala ahaayeen halka aan ka istaagayo dhacdooyinka siyaasadeed ee dalka ka socda oo weli manhaj sal leh ka yeellan iyo, weli oo aan si dhab ah u fahmin “qodobbada rasmiga” ah ee Soomaali midnimadeeda lagu soo celin karo, isla jeerkaa na suuragal ka dhigaya yagleelidda dawladnimo hagaagsan oo isirka Soomaaliyeed raalli ka wada yahay. Waxa intaas ii raaca, weli in aan hindisin fikir siyaasadeed (political ideology) Soomaalida isku soo dhawayn kara oo is faham iyo aragti guud dhalin karta; iyo manhajkayga oo ay ku jirtay 24 qoraal in aan faafiyo oo bulshada u soo bandhigo; keliya 13 qoraal ayaa gacantayda ka baxay sannadkii galbaday.

Xusuustayda sannadkii galbaday (2015) kii ka sii horreeyay (2014) guulihii waaweynaa ee aan gaadhay waxa ka mid ahaa: in aan ka caafimaaday xanuunka waallida aabbihii ah ee “Qabyaaladda” loo yaqaan oo aan muddo tabcaan la ahaa; in aan dejistay manhaj akhris, manhaj falsafadeed, manhaj qoraal iyo manhaj nafeed; iyo in aan samaystay dhaqan ku suntan akhrs-qoraal, dhaqan wanaag iyo in aan isku diyaariyay aragtiyo, aydiyoolajiyado iyo afkaarro in aan xambaari karo, aqoonayn karo, faafin karo, oo ummaddayda ka dhaadhicin karo. In aan ahay qof wax akhriya, wax qora, manhaj leh, ujeeddo ka duula, mabda’ wax ku dhisa, oo nin aragtiyeed ah; waa guusha ugu weyn ee isirkaygu ku faanayo.

Ugu dambayntii, wixii qabyada iga noqday iyo qodobbo kale oo cusub waxa ay qayb ka yihiin qorshe sanadeedkaygan. Mahad dhammaanteed waxa ay u sugnaatay Allaah SWT.  Isku xidhkiisa, baryadiisa iyo tawfiiqdiisa oo ay ku lammaan tahay kartidayda iyo dedaalkayga ayaa sabab u ahaa guulahaa waaweyn. Arrimaha Soomaalida, haatan iyo wixii ka dambeeya, waxa aan ku eegi doonaa diirad tii hore ka sarraysa iyo ujeeddo tii hore ka ballaadhan. Waa waaya’aragnimo cusub oo aan korodhsaday sannadkii galbaday. Waxa aan dib u furfuri doonaa siyaasaddayda oo aan aqbalsiin doonaa waaqica nololeed iyo waayaha bulsheed ee reer tolkay. Waxa aan ogaaday Soomaalida in aan isku wadin oo aan kala wado; waxa aan ogaaday Soomaalida horumar in aan u soo wadin oo dibudhac u soo wado; waxa aan ogaaday aqoon darro badan godad badan in ay iga hayso; waxa aan ogaaday guri dundunsan dhan wal ba ba in aan ku nool ahay, oo dundunsanaantaa qayb ku lee yahay; waxa ii bidhaamaya iftiin arkiddiisu dirqi tahay oo lagu arki karo aqoon badan, daacadnimo lillaahi ah iyo falsafad gundheer. Gefafkaas oo dhan ayaa aan isku dayi doonaa sannadkan in aan saxo. Gobannimada runta ahi waa in uu qofku jaahilnimadiisa weyn qirto oo dhabbaha toosan badhtanka ka maro.

Soomaaliya oo dalalka horumaray ka mid ah iyo Soomaalida oo tusaale wanaagsan bulshada caalamka u noqota; iyo aniga oo aqoontayda, waaya’aragnimadayda iyo adduun araggayga kor u qaada, isla jeerkaanna wixii qabyo ahaa qabyatiro, gefafkii hore hagaajiyo, guulihii aan gaadhay sii saldhigo, oo qodobbo cusub oo falsafadda noloshaydu u baahan tahay ku daro ayaa, intaas oo mas’alo isu geyntoodu ka mid yihiin, hadafyada qorshe sannadeedkaygan.  Guullow geyllankaa igu guulee. Aamiin. 

W/Q: Maxamed Cabdirisaaq Saciid “Samiik”

Qoraa iyo aqoon baadhe Soomaaliyeed

Boosaaso, Buntilaan, Soomaaliya

Agaax, Jeenaweri 1, 2016